مزاج به کیفیت مشابه حاصله از اختلاط و در هم آمیختن عناصر می‌گویند. مراج ماده نیست بلکه حالت و کیفیتی است که از در هم آمیختن مواد با هم حاصل می‌شود. زمان، عمر، فصول، مکان، مزه‌ها، جنس مذکر و مونث، حیوانات و گیاهان و… دارای مزاج و سرشت هستند.
انواع مزاج:
گرم و تر
گرم و خشک
سرد و خشک
سرد و تر
در گیاهان وجود عناصر چهارگانه را با خوردن یا لمس آن‌ها به وضوح می‌بینیم. گیاهانی که خوردن و حتی لمس آن‌ها موجب گرمی و تشنگی فوری شده و یا حتی با تکرار در آن‌ها در بدن ایجاد خارش و سوزش می‌شود را گرم و خشک می‌گوییم.
گیاهانی که خوردن آن‌ها موجب ایجاد گرمی و افزایش رطوبت بدن می‌شود را گیاهان گرم و تر می‌گوییم.
گیاهانی که موجب رفع حرارت بدن شده و رفع تشنگی می‌کند را سرد و تر می‌نامیم.
گیاهانی که از گرمی بدن می‌کاهد اما تشنگی را برطرف نمی‌کند و با تکرار آن‌ها در بدن ایجاد خشکی و لاغری می‌شود را سرد و خشک می‌گوییم.
نکته مهم در مجموع
گیاهان گرم و خشک را صفرازا
گیاهان گرم و تر را مولد خون
گیاهان سرد و خشک را سودازا
سرد و تر را بلغم‌زا نامگذاری می‌کنیم.
در مورد فصول هم به این ترتیب است. بهار مزاج گرم و تر، پاییز مزاج سرد و خشک، تابستان مزاج گرم و خشک و زمستان مزاج سرد و تر است.
در مورد ساعات شبانه‌روز
صبح: مزاج گرم و تر
ظهر: گرم و خشک
عصر: سرد و خشک
شب: سرد و تر می‌باشد.
انسان در سنین مختلف مزاج‌های مختلف دارد.
مرحله رشد و نمو (از تولد تا ۱۵ سالگی) دارای مزاج گرم و تر است. مرحله جوانی (۱۵ تا ۳۵ سالگی) دارای مزاج گرم و خشک است. مرحله میان‌سالی یا کهولت (۳۵ سالگی تا ۶۰ سالگی) دارای مزاج سرد و خشک است. مرحله پیری (بعد از ۶۰ سالگی) دارای مزاج سرد و تر است.
انواع مزه‌ها
مزه شیرین: گرم
تلخی: گرم و خشک
ترشی: سرد و خشک
شوری و تندی: گرم و خشک
بی‌مزه و گسی: سرد
مزاج عضوی: هر عضو در بدن مزاج مخصوص به خود دارد.
مغز: سرد و تر
استخوان و مو: سرد و خشک
کبد: گرم و تر
جنس مذکر نسبت به جنس مؤنث گرم‌تر است.
مطالب مرتبط:
👏🏻
[…] خصوصیات مزاج گرم و خشک […]